Toen het Wetboek van vennootschappen en verenigingen (WVV) in 2019 het levenslicht zag, viel er in coöperatieve kringen iets op: plots sprak de coöperatieve regelgeving over “aandeelhouders” in plaats van “vennoten”.
Een detail, zou je denken. Of toch niet?
Een aandeelhouder is iemand die een aandeel in een bedrijf bezit, er zo mede-eigenaar van is en mee geniet van het financieel succes ervan — via dividenden of koerswinst.
In een coöperatie zijn de leden (of "vennoten") ook samen eigenaar, maar daar houdt dan ook elke gelijkenis op. De investeringsrelatie is ondergeschikt aan de transactierelatie: de vennoot is in de eerste plaats gebruiker van de coöperatie. De coöperatieve vennootschap onderscheidt zich van andere types vennootschappen omdat ze aan de behoeften van haar vennoten wil voldoen. Dat primeert boven het creëren van financiële meerwaarde voor aandeelhouders.
Kortom: een aandeelhouder investeert voor financieel gewin, een vennoot participeert om samen met anderen in collectieve behoeften van mensen of de samenleving te voorzien.
En dan komt taal om de hoek kijken. Woorden zijn nooit neutraal. Ze creëren een frame; een bril waardoor we de werkelijkheid interpreteren. Denk aan het verschil tussen “illegalen” en “mensen zonder papieren”. Dezelfde realiteit, maar een totaal andere beeldvorming. Zo ook: “aandeelhouder” versus “vennoot”.
De coöperatieve beweging trok daarom aan de alarmbel. Met resultaat: artikel 118 van de Wet van 28 april 2020 voegde toe dat coöperaties in hun statuten vrij zijn om een andere benaming dan “aandeelhouder” te hanteren: “vennoot”, “coöperant”, “lid” of zelfs “een soortgelijke benaming”. Het mag allemaal!
Eind goed, al goed? Niet helemaal. In de praktijk blijken heel wat notarissen deze wijziging over het hoofd gezien te hebben. In statuten van coöperatieve vennootschappen blijven ze systematisch de term “aandeelhouder” gebruiken. Of – erger nog – ze wijzigen de ontwerpen van coöperatieve dienstverleners waarin heel bewust de term “vennoten” of “coöperanten” opgenomen werd.
Vennoten, coöperanten, leden van de coöperatie: sta op je strepen. Eis dat de taal gebruikt wordt die strookt met je waarden!